LaraHealth’te Menopoz Takibi: Bütüncül, Bilim Temelli ve Kişiselleştirilmiş Bir Yaklaşım
Menopoz; yalnızca yumurtalık fonksiyonlarının azalmasıyla ilişkili hormonal bir değişim değil, aynı zamanda kemik, beyin, kardiyometabolik sistem, cilt, bağışıklık ve ruhsal denge üzerinde çok yönlü etkileri olan fizyolojik bir geçiş dönemidir. LaraHealth olarak biz, menopozu bu sistemik etkilerle birlikte ele alıyor ve her kadına özgü, kapsamlı bir sağlık stratejisi olarak yaklaşıyoruz.
Kapsamlı İlk Değerlendirme:
Menopoz izlem süreci, ilk etapta şu değerlendirmelerle başlar:
- Kapsamlı tıbbi öykü ve semptom envanteri (vasomotor semptomlar, uykusuzluk, duygu durum, libido, bilişsel işlevler vb.)
- Hormon profili (FSH, LH, estradiol, AMH, tiroid fonksiyonları ve androjenler)
- Kemik sağlığı değerlendirmesi (DEXA taraması)
- Lipid profili ve ileri kardiyometabolik analizler (örn. lipoprotein alt fraksiyonları, ApoB, Lp(a), hsCRP, fibrinojen, homosistein)
- Vitamin ve mineral düzeyleri (D vitamini, B12, magnezyum, çinko, kalsiyum vb.)
- Pelvik ultrasonografi (endometriyal kalınlık, over durumu ve varsa myom, polip gibi lezyonlar)
- Gerekirse nörokognitif değerlendirme test ve uyku kalitesi ölçekleri de uygulanır.
Sistemik Fonksiyonların Bütüncül Değerlendirilmesi:
İlk analizler doğrultusunda, aşağıdaki alanlar disiplinler arası bir yaklaşımla detaylı biçimde değerlendirilir:
- Kardiyometabolik sağlık: Damar sertliği riski, insülin direnci, glisemik yanıtlar, inflamatuvar belirteçler
- Kemik mineralizasyonu ve kırık riski: T skorları, FRAX skorlaması, D vitamini metabolizması
- Nörokognitif sağlık: Unutkanlık, mental performans, depresyon ve anksiyete ölçekleri
- Cinsel sağlık ve vajinal/genitoüriner değişiklikler
- Uyku kalitesi ve sirkadiyen ritim bozuklukları
Kişiye Özel Müdahale Planı:
Elde edilen veriler ışığında, her kadının ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmiş bir izlem ve destek planı hazırlanır. Gerektiğinde şu uygulamalar entegre edilir:
- Menopozal Hormon Tedavisi (MHT):
En güncel uluslararası kılavuzlara ( IMS, Endocrine Society) uygun şekilde planlanır. Tercihen transdermal yolla uygulanan sistemik biyoeşdeğer hormonlar kullanılır. Temel yaklaşım; transdermal estradiol ile östrojen desteği sağlamak ve uterus mevcutsa oral veya vajinal mikronize progesteron ile endometriyumun korunmasıdır. Gerekli durumlarda, DHEA gibi tamamlayıcı hormon destekleri de değerlendirilir. Bu kombinasyon, hem etkinlik hem de kardiyometabolik güvenlik açısından optimum fayda sağlar.
- IV terapi protokolleri: C vitamini, glutatyon, ALA, B12, NAD+ gibi mitokondriyel ve antioksidan destekler
- Nootropik ve adaptogenik destekler: Beyin sisi, yorgunluk, odaklanma güçlüğü ve duygu durum regülasyonu için bilimsel olarak desteklenmiş formülasyonlar
- Fonksiyonel beslenme ve eliminasyon diyetleri: Menopoza bağlı visseral yağlanma (özellikle karın ve kalça çevresi) için antiinflamatuvar, glisemik yükü düşük ve metabolik dengeyi gözeten yaklaşımlar, bu yaş dönemine uygun yüksek protein ve lifden oluşan beslenmenin planlanması
- Bütüncül mikrobiyom temelli bağırsak sağlığı: Sindirim sistemi üzerinden bağışıklık, hormon metabolizması ve nörolojik işlevleri destekleyecek şekilde probiyotik, prebiyotik ve enzim takviyeleriyle desteklenir
Bütüncül Uyku Sağlığı
Menopozda Uyku: Dinlenmenin Bilimsel ve Davranışsal Anatomisi
Menopoz, sadece hormonal bir geçiş değil, uykunun da derin bir dönüşüm yaşadığı bir dönemdir. Bu süreçte kadınlar sıkça uykuya dalma güçlüğü, gece boyunca sık uyanma, erken uyanma, dinlenmeden kalkma, gündüz yorgunluk, unutkanlık ve ruhsal dalgalanma gibi sorunlarla karşılaşabilir. Uyku bozuklukları, yaşam kalitesini olduğu kadar kalp sağlığı, bağışıklık sistemi, metabolizma ve zihinsel fonksiyonları da etkiler.
Neden Uyuyamıyoruz?
Menopoz döneminde östrojen ve progesteron düzeylerindeki düşüş:
- Sirkadiyen ritmi bozar, uyku-uyanıklık döngüsünü kaydırır.
- Sıcak basmaları ve gece terlemeleri, özellikle non-REM uykusunda bölünmelere yol açar.
- Horlama ve uyku apnesi, değişen vücut kompozisyonuyla birlikte daha sık görülür.
- Huzursuz bacaklar sendromu, demir eksikliği ve hormonal değişikliklerle ilişkilidir.
- Duygudurum bozuklukları, anksiyete ve depresyon, uykuya geçişi ve uykunun derinliğini olumsuz etkiler.
Menopozdaki uyku sorunları sadece biyolojik değil; aynı zamanda davranışsal, çevresel ve psikolojik faktörlerin etkileşimiyle şekillenir.
Davranışsal ve Duyusal Yaklaşımlar: Uykunun Yeniden Öğrenilmesi
Menopozda uyku, yeniden öğrenilmesi gereken bir beceriye dönüşebilir. Uykusuzlukla başa çıkmak için yalnızca ilaçlar değil; düşünceler, alışkanlıklar ve çevresel düzenlemeler de etkili araçlardır.
Akşam saatlerinde bedeni ve zihni sakinleştiren ritüeller (ılık duş, kitap okuma, nefes egzersizleri) uykuya geçişi kolaylaştırır.
Yatak yalnızca uyku ve cinsellik için kullanılmalıdır. Uykusuz kalındığında yataktan çıkmak, zihni yeniden eğitir.
Gün boyunca doğal ışık alımı, sabah saatlerinde açık havaya çıkmak ve bedensel hareket, gece melatonin salımını destekler.
Aynı saatlerde yatmak ve uyanmak, biyolojik saatimizi yeniden düzenler.
Uykuya dair olumsuz düşünceler yerine, uykuya hazırlanma farkındalığı geliştirilir.
Davranışsal değişiklikler, uykunun yeniden yapılandırılmasında en az hormonlar kadar önemlidir.
LaraHealth’te Bütüncül Uyku Yönetimi
LaraHealth’te uyku, yalnızca bir gece ritmi değil; beyin sağlığı, hormonal denge, bağışıklık, metabolik dayanıklılık ve uzun vadeli yaşlanma yönetimi için temel bir stratejidir. Bu doğrultuda kişiye özel, çok katmanlı bir planlama yapılır:
- Sirkadiyen destek: Gündüz doğal ışık, akşam ekran kısıtlaması, sabit uyku-uyanıklık saatleri temel alınır.
- Beslenme planlaması: Uyku nörotransmitterlerini ve melatonin üretimini destekleyen gıdalarla kişiye özel diyet uygulanır.
- Stres regülasyonu: Meditasyon, gevşeme teknikleri ve düzenli egzersizle kortizol dengesi sağlanır.
- Doğal destekler: Uykuya geçişi kolaylaştırmak ve gece uykusunu derinleştirmek amacıyla şu doğal destekler kullanılır:
- Magnesium
- L-teanin
- Glisin
- Adaptojenik bitkiler: Ashwagandha, passiflora, reishi
- Melatonin desteği, gerekirse fizyolojik dozlarda ve kişinin biyolojik saatine uygun zamanlamayla verilir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT-I): Uykuya dair negatif düşünceleri dönüştürmek, alışkanlıkları yeniden inşa etmek için kullanılır.
- Tıbbi değerlendirme: Gerekli durumlarda uyku apnesi, huzursuz bacaklar sendromu ve diğer organik uyku bozuklukları ileri tetkiklerle değerlendirilir.
Uykuyu Geri Kazanmak Mümkün
Menopozda uykusuzluk, kader değildir. Bilimsel bilgi, doğru alışkanlıklar ve kişiye özel destekle yeniden onarıcı, derin ve kesintisiz uykuya kavuşmak mümkündür. LaraHealth’te uyku; sadece geceyi değil, gündüzü, zihni, bağışıklığı ve tüm yaşamsal fonksiyonları koruyan bir temel sağlık aracıdır. Bu yolculukta yanınızdayız.
- Psikolojik danışmanlık ve mindfulness temelli stres yönetimi: Anksiyete, duygu durum dalgalanmaları ve menopozal geçişte yaşanan psikolojik zorluklar için bütüncül destek
- Egzersiz ve Kas-Kemik Sağlığına Yönelik Müdahaleler:
- Direnç egzersizleri: Haftada en az 2–3 gün yapılacak şekilde planlanan kuvvet antrenmanları, menopoz sonrası (kas kütlesinde azalma) ve osteoporoz riskine karşı korunma sağlar. Ağırlık taşıyan aktiviteler: Tempolu yürüyüş, dans, merdiven çıkma gibi kemik yüklenmesini artıran egzersizler önerilir.
- Dengeli kas-kemik sağlığı için destekler:
-
- D vitamini: Hedef 40–60 ng/mL arası olacak şekilde replasman planlanır
- Kalsiyum: Beslenme ile yeterli alınamıyorsa desteklenir (tercihen sitrat formu)
- Magnezyum: Özellikle gece krampları, uyku kalitesi ve kemik mineralizasyonu için değerlendirilir
- Kreatin monohidrat: Kas kütlesi ve dayanıklılık için, özellikle menopoz sonrası sarkopeni riski olan kadınlarda önerilen desteklerden biridir.
Tüm bu müdahaleler, kişinin hormon seviyesi, metabolik profili, yaşam tarzı, öncelikleri ve klinik ihtiyaçlarına göre entegre bir plan dâhilinde uygulanır.
Dinamik İzlem ve Güncellemeler:
Hasta takibi, 3 ila 6 ay aralıklarla yapılır. Her kontrolde:
- Semptom skorlamaları
- Hormon seviyeleri ve diğer biyobelirteçler
- Yaşam tarzı uygulamalarına uyum düzeyi değerlendirilir.
Gerektiğinde tedavi ve destek planı bilimsel verilere dayalı olarak yeniden düzenlenir.
Menopoz: Kriz Değil, Fırsat
Menopoz, kadının biyolojik ve psikolojik olarak yeniden dengelendiği bir geçiştir. Bu süreci bilimsel bilgiyle, bütüncül bir bakış açısıyla ve kişiye özel desteklerle yönettiğimizde; uzun vadede kemik sağlığının korunması, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi, bilişsel işlevlerin desteklenmesi ve genel yaşam kalitesinin artırılması mümkün hale gelir.
LaraHealth olarak hedefimiz, menopozu sadece “atlatılması gereken” bir dönem değil, kadının yeni bir güç, denge ve sağlık fazına geçişi olarak değerlendirmektir.
“Her kadın özeldir. Menopoz da öyle”.
